Ashfaqulla Khan: A Heroic Saga of Sacrifice and Patriotism అష్ఫాఖుల్లా ఖాన్ యోధుడే కాదు.. మంచి కవి.. మేధావి కూడా. భారతదేశం స్వాతంత్ర దేశంగా ఏర్పడి 75 సంవత్సరాలు పైనే అయ్యింది.
సంవత్సరం అంతా మనం దేశాన్ని పీల్చి పిప్పిచేసిన బ్రిటిషు ముష్కరులు కసాయి పాలన నుండి విముక్తి కోసం పోరాడిన, త్యాగాలు చేసిన వారిని గుర్తు చేసుకోవడం చాలా
అవసరం. “దేశ సోదరులారా, మనం మొదట భారతీయులం. ఆ తర్వాతే వివిధ మతాలు,జాతులకు చెందిన వాళ్లం. ఏ మతం వారైనప్పటికీ పరస్పరం కలహించుకోకండి.
ఐకమత్యంతో ఆంగ్లేయులను ఎదిరించండి. దేశ విముక్తి మన లక్ష్యం”. అంటూ అందరినీ చైతన్య పరిచిన వాడు అష్ఫాఖుల్లా ఖాన్. అటువంటి స్వాతంత్య్ర పోరాట వీరుడు
అఫ్సాకుల్లా ఖాన్ 123వ జయంతి 22, అక్టోబర్ 2023. ఈ సందర్భంగా ఆ వీరుని నిస్వార్థ త్యాగానికి మారుపేరుగా జీవించిన యోధునికినివాళి అర్పిద్దాం.
అష్ఫాఖుల్లా ఖాన్ జీవిత చరిత్రలోని కొన్ని ముఖ్య విశేషాలు
అష్ఫాఖుల్లా ఖాన్ 1900 అక్టోబర్ 22న ఉత్తరప్రదేశ్‌లోని షాజహాన్పూర్లో జన్మించారు. షఫీకర్ రెహ్మాన్ మరియు మజరునిస్సా దంపతుల ఆరుగురు పిల్లలలో అతను చిన్నవాడు. అతని తండ్రి పోలీసు శాఖలో పని చేసేవాడు. మహాత్మా గాంధీ సహాయ నిరాకరణ ఉద్యమానికి పిలుపునిచ్చినప్పుడు అష్ఫాఖుల్లా పాఠశాల విద్యార్థి. ఇది అతనిపై గొప్ప ప్రభావాన్ని చూపింది మరియు అతన్ని స్వాతంత్ర్య సమరయోధుడిగా తీర్చిదిద్దింది. కాకోరి వద్ద జరిగిన రైలు దోపిడీలో చురుగ్గా పాల్గొన్నందుకు బ్రిటీష్ ప్రభుత్వం అతన్ని ఉగ్రవాదిగా ముద్ర వేసింది.
చౌరీ చౌరా సంఘటన తర్వాత, మహాత్మా గాంధీ సహాయ నిరాకరణ ఉద్యమాన్ని ఉపసంహరించుకోవడం భారతదేశ యువతను చాలా నిరాశకు గురి చేసింది. వారిలో అష్ఫాఖుల్లా ఒకరు. భారత్‌ను వీలైనంత త్వరగా విముక్తి చేయాలని భావించి తీవ్రవాదులతో కలిసిపోయాడు.
అతను షాజహాన్పూర్లో ప్రసిద్ధ విప్లవకారుడు మరియు ఆర్యసమాజ్ సభ్యుడు అయిన రామ్ ప్రసాద్ బిస్మిల్‌తో స్నేహం చేశాడు. వారి విశ్వాస భేదాలు ఉన్నప్పటికీ, బ్రిటిష్ పాలన యొక్క సంకెళ్ల నుండి భారతదేశాన్ని విడిపించడమే వారి ఉమ్మడి లక్ష్యం.
కాకోరీ కుట్ర కేసు
తమ సాయుధ ఉద్యమానికి ఊపునివ్వడానికి, సాయుధ పోరాటానికి కావలసిన ఆయుధాలు మరియు మందుగుండు సామగ్రి కొనుగోలు చేయడానికి ఉద్యమకారులు 1925, ఆగష్టు 8 న షాజహాన్పూర్లో ఒక సభను నిర్వహించారు. చాలా తర్జనబర్జనల తర్వాత ఆ సభలో రైళ్లలో రవాణా చేసే ప్రభుత్వ కోశాగారాన్ని దోచుకోవాలని నిర్ణయించారు. ఆగష్టు 9న అష్ఫాకుల్లా ఖాన్ మరియు రాంప్రసాద్ బిస్మిల్, రాజేంద్ర లాహిరి, ఠాకూర్ రోషన్ సింగ్, సచీంద్ర బక్షీ, చంద్రశేఖర్ ఆజాద్, కేశవ్ చక్రవర్తి, బన్వారీ లాల్, ముకుంది లాల్ మరియు మన్మధనాథ్ గుప్త లు కలిసి కాకోరీ గ్రామము వద్ద ప్రభుత్వ ధనమును తీసుకెళుతున్న రైలును దోచుకున్నారు.
సెప్టెంబర్ 26, 1925 ఉదయాన పొలీసులు రాంప్రసాద్ బిస్మిల్ ను పట్టుకున్నారు. అష్ఫాక్ మాత్రము పోలీసులకు దొరకలేదు. ఆయన అజ్ఞాతముaలో బీహార్ నుండి బనారస్ కు వెళ్లి అక్కడ 10 నెలలపాటు ఒక ఇంజనీరింగ్ కంపెనీలో పనిచేశాడు. అజ్ఞాతములో మరెంతో కాలము ఉండలేక దేశానికి ఉపయోగపడుతుందని విదేశాలకు వెళ్లి ఇంజనీరింగు చదవాలని నిశ్చయించి, దేశాన్ని వదిలి వెల్లడానికి మార్గాలు అన్వేషిస్తూ ఢిల్లీ చేరాడు. అక్కడ ఒక పఠాన్ స్నేహితున్ని ఆశ్రయించాడు. కానీ అదే స్నేహితుడు అష్ఫాక్ ను వెన్నుపోటు పొడిచి పోలీసులకు ఆయన జాడ తెలియజేసాడు “.
అష్ఫాఖుల్లా ఖాన్ జైలు జీవితం
అష్ఫాకుల్లా ఖాన్‌ను ఫైజాబాద్ జైల్లో బంధించి కేసు నమోదు చేశారు. అష్ఫాక్ పెద్దన్న రియాసతుల్లా ఖాన్ చివరి వరకు అష్ఫాక్ తరఫు న్యాయవాదిగా వాదించాడు. జైలులో ఉండగా ఈయన ఖురాన్ పఠనము చేసేవాడు. కాకోరీ దోపిడి కేసు రాంప్రసాద్ బిస్మిల్, అస్ఫాకుల్లా ఖాన్, రాజేంద్ర లాహిరి మరియు రోషన్ లకు మరణ శిక్ష్, మిగిలిన వారికి జీవిత ఖైదు విధించడముతో ముగిసినది.
రామ్ ప్రసాద్ బిస్మిల్‌ను సెప్టెంబర్ 26, 1925 ఉదయం పోలీసులు అరెస్టు చేశారు. అష్ఫాఖుల్లా ఇప్పటికీ పరారీలో ఉన్నారు. బీహార్ నుంచి బనారస్ వెళ్లి ఓ ఇంజినీరింగ్ కంపెనీలో ఉద్యోగం చేయడం ప్రారంభించాడు. అక్కడ 10 నెలలు పనిచేశాడు. ఇప్పుడు అతను ఇంజినీరింగ్ చదవడానికి విదేశాలకు వెళ్లాలనుకున్నాడు, అది అతనికి స్వాతంత్ర్య పోరాటంలో మరింత సహాయపడుతుంది. ఇందుకోసం ఆయన ఢిల్లీ వెళ్లారు. అతనికి సహాయం చేసినట్లు నటించిన తన పఠాన్ స్నేహితులలో ఒకరిని అతను విశ్వసించాడు, కాని అతనిని పోలీసులకు అప్పగించాడు. అష్ఫాఖుల్లా ఫైజాబాద్ జైలులో బంధించబడ్డాడు. అతని సోదరుడు రియాసతుల్లా ఈ కేసులో పోరాడిన అతని న్యాయవాది. రామ్ ప్రసాద్ బిస్మిల్, అష్ఫాఖుల్లా ఖాన్, రాజేంద్ర లాహిరి మరియు రోషన్‌లకు మరణశిక్ష విధించడంతో కాకోరి రైలు డికోయిటీ కేసు ముగిసింది. మిగిలిన వారికి జీవిత ఖైదు విధించారు.
అష్ఫాఖుల్లా ఖాన్‌ను డిసెంబర్ 19, 1927న ఉరితీశారు.
